Wat kost een mbo opleiding

Je wilt starten met het mbo en vraagt je af: wat gaat dit mij of mijn kind precies kosten? Dat is een logische vraag, want naast lesgeld zijn er ook schoolkosten en soms extra’s waar je niet direct aan denkt. In dit artikel neem ik je stap voor stap mee. Je leest wat je betaalt aan les- of cursusgeld, welke materialen onder de basisuitrusting van de school vallen, wat echt verplicht is en hoe studiefinanciering, het studentenreisproduct en fondsen werken. Ook geef ik praktische tips en een voorbeeldbegroting, zodat je met realistische bedragen kunt plannen.

Lesgeld en cursusgeld: wat betaal je wanneer

De belangrijkste kostenpost is het wettelijk vastgestelde les- of cursusgeld. Welk bedrag je betaalt, hangt af van je leerweg, je leeftijd en het studiejaar. De overheid stelt deze bedragen jaarlijks vast.

Lesgeld voor voltijd mbo (BOL)

Volg je een voltijd BOL opleiding en ben je op 1 augustus 18 jaar of ouder, dan betaal je lesgeld aan DUO. De bedragen van de afgelopen jaren laten zien hoe het zich ontwikkelt:

• 2023/2024: € 1.357
• 2024/2025: € 1.419
• 2025/2026: € 1.458

Betaal je via DUO, dan kan dat in negen termijnen of in één keer. Voor 2026/2027 wordt een stijging verwacht, maar check altijd de actuele DUO informatie voordat je begint.

Cursusgeld voor BBL en deeltijd

Volg je de beroepsbegeleidende leerweg of een deeltijdopleiding, dan betaal je cursusgeld. De hoogte verschilt per niveau en studiejaar. Voor 18 jaar en ouder gelden voor 2025/2026 de volgende bedragen:
• Niveau 1 en 2: € 303
• Niveau 3 en 4: € 735

Ter vergelijking met het jaar ervoor:
• 2024/2025: € 295 voor niveau 1 en 2, en € 715 voor niveau 3 en 4.

Bij BBL ontvang je meestal een factuur van je school. Soms vergoedt je werkgever een deel van de kosten. Benieuwd wat een BBL traject inhoudt? Lees meer over wat een bbl opleiding is.

Jonger dan 18: geen les- of cursusgeld

Ben je op 1 augustus nog geen 18, dan betaal je geen les- of cursusgeld. Wel zijn er schoolkosten, zoals boeken of licenties. Goed om te weten: minderjarige voltijd mbo studenten kunnen een studentenreisproduct aanvragen via DUO. Daarnaast gold in de studiejaren 2024/2025 en 2025/2026 een tegemoetkoming van € 60 voor boeken en licenties via de school.

Particuliere opleidingen

Bij particuliere instellingen gelden door de school zelf vastgestelde tarieven. Deze liggen vaak hoger dan bij een regulier ROC. Vraag altijd om een volledige kostenopgave, inclusief materialen en eventuele examenkosten, zodat je goed kunt vergelijken.

Schoolkosten: wat is verplicht en wat regelt de school

Naast les- of cursusgeld zijn er schoolkosten. Niet alles betaal je zelf. De basisregel: alles wat je nodig hebt om onderwijs te volgen en examen te doen op school hoort onder de basisuitrusting van de school.

Basisuitrusting van de school

Denk aan computers, software, printers en specifieke praktijkmaterialen in de les zoals koksmessen, kappersscharen of gereedschap. De school stelt die beschikbaar tijdens de lessen en examens. Je mag zelf een eigen set kopen als je dat prettig vindt, maar dat is niet verplicht.

Basisuitrusting op de stageplek

Loop je stage bij een erkend leerbedrijf, dan hoort het bedrijf te zorgen voor de materialen die je daar nodig hebt om je werk te doen. Alleen in specifieke situaties kan in overleg worden afgesproken dat je zelf iets aanschaft, vaak met een (gedeeltelijke) vergoeding.

Onderwijsbenodigdheden die je zelf betaalt

Persoonlijke leermiddelen zoals boeken, readers, schriften, mappen, soms een laptop en licenties zijn voor eigen rekening. De school mag functionele eisen geven, bijvoorbeeld minimumeisen voor een laptop, maar geen merk voorschrijven. Blijkt een voorgeschreven boek niet gebruikt te worden, dan moet de school het terugnemen.

Vrijwillige bijdrage

Voor excursies of extra activiteiten mag de school een vrijwillige bijdrage vragen. Die activiteiten zijn niet nodig om je diploma te behalen. Betaal je niet, dan mag de school je van die extra’s uitsluiten, maar niet van regulier onderwijs.

Studiefinanciering, reisproduct en extra ondersteuning

Voltijd mbo studenten van 18 jaar en ouder kunnen studiefinanciering aanvragen bij DUO. De hoogte hangt af van je woonsituatie en het inkomen van je ouders.

Gift of prestatiebeurs

Voor niveau 1 en 2 geldt de studiefinanciering als gift. Voor niveau 3 en 4 is het een prestatiebeurs: behaal je binnen de gestelde termijn je diploma, dan wordt het omgezet in een gift. Haal je geen diploma, dan moet je terugbetalen.

Studentenreisproduct

Als voltijd mbo student kun je een studentenreisproduct aanvragen. Minderjarigen kunnen dit reisproduct ook krijgen. BBL studenten krijgen in de regel geen studentenreisproduct, omdat zij niet voltijd studeren.

Mbo studentenfonds en andere regelingen

Het mbo studentenfonds kan uitkomst bieden bij studievertraging door bijzondere omstandigheden, of wanneer noodzakelijke leermiddelen voor minderjarige studenten onbetaalbaar zijn. Ook zijn er binnen scholen vaak aanvullende fondsen en kun je bij je gemeente informeren naar tegemoetkomingen voor scholieren en studenten.

Betalen en plannen: zo houd je overzicht

Voor BOL betaal je lesgeld aan DUO, doorgaans in negen termijnen. Voor BBL betaal je cursusgeld rechtstreeks aan je school volgens hun betaaltermijnen. Spreek op tijd af hoe je betaalt, zo voorkom je aanmaningskosten. Werkgevers vergoeden bij BBL soms een deel van je kosten, vraag dit vooraf na.

Voorbeeldbegroting per maand

Dit is een indicatie voor een voltijd BOL student van 18 jaar of ouder in 2025/2026, wonend thuis. Bedragen variëren per opleiding en situatie:

• Lesgeld: circa € 1.458 per jaar, of ongeveer € 162 per maand bij betaling in termijnen
• Boeken en licenties: gemiddeld € 300 tot € 600 per jaar, gemiddeld € 25 tot € 50 per maand omgerekend
• Overige materialen en kleding: sterk afhankelijk van je opleiding, reken op € 150 tot € 400 per jaar

Reis je met het studentenreisproduct, dan heb je meestal geen extra ov kosten voor school en stage. Woon je op kamers, dan veranderen je vaste lasten en is een aanvullende begroting nodig.

Besparen zonder gedoe

Koop waar mogelijk tweedehands boeken en controleer ISBN codes nauwkeurig. Vergelijk softwarelicenties via onderwijsaanbieders. Neem bij aanschaf van een laptop de functionele eisen van je opleiding als uitgangspunt, niet het merk. Vraag op tijd studiefinanciering aan, controleer je recht op een aanvullende beurs en informeer bij je school naar het studentenfonds. In sommige sectoren vergoedt de stageplek werkkleding of veiligheidsschoenen. Blijf je twijfelen tussen routes? Lees dan ook verder over welke mbo opleiding bij je past.

Korte vergelijking: doorstroom en vervolgkosten

Rond je niveau 4 af en wil je door naar het hbo, dan krijg je met andere kosten te maken. Ter oriëntatie kun je ook bekijken wat een hbo opleiding kost. Zo plan je vooruit en voorkom je verrassingen.

Ervaring uit de praktijk

Als studiekeuzecoach heb ik veel studenten en ouders geholpen met het in kaart brengen van kosten. Wat telkens werkt, is vroeg beginnen, bedragen realistisch schatten en afspraken vastleggen. Vraag de school altijd om een complete materialenlijst vóór inschrijving. En kom je ergens niet uit, klop dan bij de studentenbalie of je studieloopbaanbegeleider aan. Zij kennen de regels en weten waar financiële steun te vinden is.

Wat kost een mbo opleiding? Het antwoord hangt af van je leerweg, leeftijd en opleiding, maar met de richtbedragen voor les- of cursusgeld en een nuchtere inschatting van schoolkosten kom je ver. Check jaarlijks de actuele tarieven van DUO, vraag je school om een volledige materialenlijst en onderzoek je recht op studiefinanciering, reisproduct en fondsen. Met die drie stappen houd je grip op je budget en kun je je focussen op wat echt telt: je diploma halen.