Vraag je je af hoe lang je onderweg bent als je arts wilt worden? Goede vraag, want geneeskunde is intensief en je wilt weten waar je aan begint. In dit artikel vertel ik je precies hoe de opleiding is opgebouwd, hoe coschappen werken, welke verschillen er per universiteit zijn en wat de toelating inhoudt. Ook deel ik praktijkervaring uit de kliniek, zodat je een realistisch beeld krijgt van het tempo en de werkdruk. Na het lezen weet je wat je in zes jaar kunt verwachten en hoe je jezelf goed voorbereidt.
Duur en opbouw in het kort
De opleiding geneeskunde duurt in Nederland doorgaans zes jaar: drie jaar bachelor en drie jaar master, ieder van 180 EC. In de bachelor leg je een stevige theoretische basis en leer je het klinisch redeneren. In de master werk je vooral in de praktijk en loop je coschappen. Rond je de master af, dan ben je basisarts en kun je je inschrijven in het BIG-register. Daarna kies je eventueel voor specialisatie of onderzoek. Het is een universitaire studie, dus een wo opleiding met een sterke wetenschappelijke component.
De bachelor geneeskunde in 3 jaar
In de bachelor bestudeer je het normaal functioneren van het menselijk lichaam, ziektemechanismen en de effecten van behandelingen. Je volgt colleges, werkgroepen en practica zoals anatomie en klinische vaardigheden. Verschillende universiteiten brengen je al vroeg in contact met patiënten, bijvoorbeeld tijdens zorgstages of patiëntdemonstraties. In Leiden werk je bijvoorbeeld met onderwijsblokken die gemiddeld zes weken duren en thematisch zijn opgebouwd. Steeds vaker is er ruimte voor keuzevakken, honours of een onderzoeksproject, zodat je eigen accenten kunt leggen.
De master geneeskunde in 3 jaar
De master draait om toepassing van je kennis in de praktijk. Je loopt coschappen in en buiten het ziekenhuis, bijvoorbeeld op interne geneeskunde, chirurgie, kindergeneeskunde en in de huisartsenzorg. Ook maak je kennis met de sociale geneeskunde, denk aan verzekeringsgeneeskunde en jeugdgezondheidszorg. Reken op volle weken en veel leermomenten aan het bed. Aan het einde rond je af met een wetenschappelijk of praktijkgericht project. Wie meer wil weten over de stap van bachelor naar master, leest hier verder over wat een master inhoudt.
Verschillen per universiteit
Je kunt geneeskunde studeren in Amsterdam UvA, Amsterdam VU, Groningen, Leiden, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam en Utrecht. Alle opleidingen voldoen aan het landelijke raamplan, maar accenten verschillen. Dat is prettig, want je kunt kiezen wat bij je leerstijl past.
Utrecht: vroege coschappen
Utrecht laat studenten als enige al in het derde jaar een coschap lopen. Je leert bewust de overgang maken van onderwijsruimte naar werkvloer, met aandacht voor medische, communicatieve en praktische vaardigheden. Je komt zowel in het ziekenhuis als daarbuiten, bijvoorbeeld bij een huisarts of verpleeghuis. Die vroege praktijkervaring helpt je ontdekken of het vak bij je past.
Groningen: patiëntgericht en voortgangstoetsen
Groningen werkt sterk patiëntgericht vanaf jaar één. Je leert aan de hand van casuïstiek en vergelijkt je kennis vier keer per jaar via landelijke voortgangstoetsen. Daarnaast kies je een learning community, waarmee je competenties zoals samenwerken en professionaliteit systematisch ontwikkelt. Dit stimuleert een proactieve studiehouding.
Leiden: themablokken en veel keuze
In Leiden volg je onderwijsblokken rond een centraal thema en krijg je vroeg patiëntencontact. Er is ruimte om je programma deels zelf in te vullen met keuzevakken of een minor. Practica, snijzaalonderwijs en begeleiding door mentoren en docenten zorgen voor een goede opbouw van theorie naar praktijk.
Toelating en numerus fixus
Geneeskunde heeft landelijk een numerus fixus van ongeveer drie duizend plekken. Instromen gaat via decentrale selectie, meestal in twee rondes met bijvoorbeeld toetsen, casussen en vaardigheidsonderdelen. De precieze invulling verschilt per universiteit. Zorg dat je je tijdig oriënteert en check de eisen per instelling. Twijfel je nog of geneeskunde bij je past, kijk dan ook eens naar algemene studiekeuzetips zoals welke opleiding past bij mij.
Studiebelasting en wat je mag verwachten
De studie is intensief. In de bachelor besteed je veel tijd aan zelfstudie en werkcolleges. In de master maak je tijdens coschappen lange dagen. Vanuit mijn eigen ervaring als coassistent merkte ik dat die dagen vaak sneller voorbij gaan dan je denkt, omdat je continu leert van patiënten en het team. Succesfactoren zijn planning, reflectie en open communicatie. Universiteiten bieden doorgaans goede begeleiding via mentoren en studieadviseurs.
Uitloop, versnellen en buitenland
De meeste studenten doen er zes jaar over. Soms duurt het langer, bijvoorbeeld door een bestuursjaar, extra onderzoek of persoonlijke omstandigheden. Ook kiezen veel studenten voor een buitenlandervaring tijdens stage of coschap, wat je blik verruimt en je vaardigheden verdiept. Versnellen komt minder vaak voor, maar honours of vrijstellingen in bijzondere trajecten kunnen je route beïnvloeden. Switchen tussen universiteiten is beperkt mogelijk en alleen in uitzonderingen. Zij instroom in de master bestaat op sommige plekken, met specifieke eisen en schakelprogramma’s.
Na je master: basisarts en verder
Na het masterdiploma ben je basisarts. Veel alumni stromen door naar een vervolgopleiding tot medisch specialist of huisarts. Anderen kiezen voor onderzoek, beleid, onderwijs of innovatie. Je treedt toe tot de beroepsgroep en legt de artseneed af, een belangrijk moment dat je professionele verantwoordelijkheid onderstreept. Wat je keuze ook wordt, de brede academische vorming van geneeskunde opent veel deuren binnen en buiten het ziekenhuis.
Conclusie
De opleiding geneeskunde duurt zes jaar, met drie jaar bachelor en drie jaar master. Je start met een stevige wetenschappelijke basis en groeit door naar intensieve praktijkervaring in de coschappen. Per universiteit kunnen accenten verschillen, zoals vroege coschappen in Utrecht of voortgangstoetsen in Groningen. Met een afgeronde master ben je basisarts en kun je je loopbaan richting geven in patiëntenzorg, onderzoek of beleid. Zo bouw je stap voor stap aan een betekenisvolle carrière.
Hoe lang duurt de opleiding geneeskunde precies?
De reguliere route duurt zes jaar. Je volgt drie jaar bachelor van 180 EC en daarna drie jaar master van 180 EC. In de bachelor ligt de nadruk op theorie en basisvaardigheden. De master is vooral praktijkgericht met coschappen. Door bijvoorbeeld een bestuursjaar, honours of een buitenlandstage kan je studietijd iets uitlopen. Na de master ben je basisarts en kun je je BIG registratie aanvragen.
Wat doe je tijdens de coschappen en hoe intensief zijn ze?
Coschappen zijn praktijkstages in en buiten het ziekenhuis. Je draait mee op verschillende afdelingen, leert anamnese en lichamelijk onderzoek, en werkt samen met artsen en verpleegkundigen. Ook sociale geneeskunde komt aan bod. Verwacht volle dagen en veel leermomenten. In Utrecht start je al in het derde jaar met een coschap, elders vooral in de master. Reflectie en feedback horen er standaard bij.
Hoe werkt de toelating met numerus fixus voor geneeskunde?
Er zijn landelijk ongeveer drie duizend plaatsen. Universiteiten selecteren decentraal, vaak in twee rondes met bijvoorbeeld kennistoetsen, casuïstiek en vaardigheidsonderdelen. De precieze opzet verschilt per instelling. Tijdig aanmelden en je goed voorbereiden op de procedure is essentieel. Controleer altijd de selectie informatie van de universiteit van jouw keuze voor de laatste details en deadlines.
Kun je switchen tussen universiteiten of instromen met een andere achtergrond?
Switchmogelijkheden zijn beperkt en alleen in uitzonderlijke situaties. Zij instroom in de master bestaat bij sommige opleidingen, maar er gelden specifieke toelatingseisen en vaak een schakeltraject. Informeer vroegtijdig bij de betreffende universiteit. Houd er rekening mee dat het landelijke raamplan de basis gelijk houdt, terwijl curricula lokaal van elkaar kunnen verschillen.
Kun je een deel van geneeskunde in het buitenland doen?
Ja, veel studenten kiezen voor een onderzoeksstage of coschap in het buitenland, vooral in de master. Dat kan variëren van enkele weken tot enkele maanden, afhankelijk van je programma en persoonlijke doelen. Organisaties en uitwisselingsnetwerken ondersteunen vaak bij het vinden van plekken. Een buitenlandervaring verbetert je klinische en culturele competenties en verruimt je perspectief.
